๐‹๐จ๐ฌ๐ฉ๐š๐ฅ๐จ๐ฌ, ๐Š๐ฎ๐š๐ซ๐ญ๐š-๐Ÿ๐ž๐ข๐ซ๐š, ๐Ÿ— ๐€๐›๐ซ๐ข๐ฅ ๐Ÿ๐ŸŽ๐Ÿ๐Ÿ“

Parlamentu Nasionรกl (PN) liu husi Komisaun C ba Asuntu Finansas Pรบblika (FP) ne’ebรฉ lidera husi Vise-Prezidente Komisaun C, ๐’๐ซ. ๐…๐ซ๐š๐ง๐œ๐ข๐ฌ๐œ๐จ ๐๐š ๐‚๐จ๐ฌ๐ญ๐š, ho membru Komisaun C sira hotu, mai halaโ€™o atividade Fiskalizasaun Finansas Pรบblika (FP) iha Administrasaun Autoridade Munisipรกl Lautรฉm hodi rona lala’ok ezekusaun husi Autoridade Munisipรกl Lautรฉm nian, Fiskalizasaun neโ€™e halaโ€™o iha Salaun VIP, Administrasaun Autoridade Munisipรกl Lautรฉm.

Iha intervensaun, ๐’๐ฎ๐š. ๐„๐ฌ๐ž๐ฅรฉ๐ง๐ฌ๐ข๐š, Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm, ๐’๐ซ. ๐Œรฉ๐ฅ๐ข๐จ ๐๐ž ๐‰๐ž๐ฌ๐ฎ๐ฌ, ๐’๐‡, hateten, Autoridade Munisipรกl Lautรฉm hamutuk ho funsionรกriu sira hotu iha Administrasaun Autoridade Munisipรกl Lautรฉm, hatoโ€™o lia Bem-Vindu ba Komisaun C Parlamentu Nasionรกl ne’ebรฉ halaโ€™o nia knaar tuir konstituisaun ne’ebรฉ fรณ, mai iha Munisรญpiu Lautรฉm hodi halaโ€™o fiskalizasaun ba Finansas Pรบblika iha Administrasaun Autoridade Munisipรกl Lautรฉm.

Nia esplika, koโ€™alia kona-ba Ezekusaun Orsamentu Jerรกl Estadu (OJE) Munisรญpiu Lautรฉm ba tinan 2024 nian, Autoridade Munisipรกl Lautรฉm bele atinji porsentu 77, 90 resin, tanba nia implika mak mudansa estrutura no polรญtika iha fulan Marsu tinan 2024, tama fulan Abril bele halaโ€™o prosesu aprovizionamentu ba kapitรกl dezenvolvimentu ne’ebรฉ projetu hamutuk 16 iha Munisรญpiu Lautรฉm.

Nuneโ€™e nia dehan, Transferรฉnsia Pรบblika ba Programa Merenda Eskolar, hahรบ iha fulan Janeiru toโ€™o Marsu 2024 labele ezekuta tanba mudansa estrutura ba Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm ho Estrutura simu tomada de posse, tanba ida neโ€™e OJE 2024 fulan Janeiru toโ€™o Marsu nia orsamentu neโ€™e Autoridade Munisipรกl Lautรฉm haruka filafali ba kofre Estadu, hodi implika mรณs taxa ezekusaun ba Munisรญpiu Lautรฉm.

Aliende neโ€™e, antes atu tama ba diskusaun, Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm, fรณ uluk tempu ba Diretor Servisu Munisipรกl Finansas Munisรญpiu Lautรฉm ๐’๐ซ. ๐ƒ๐ž๐ฅ๐Ÿ๐ข๐ง ๐๐ž ๐‰๐ž๐ฌ๐ฎ๐ฌ, atu halaโ€™o aprezentasaun relatรณriu ezekusaun kona-ba Orsamentu no Finansas Pรบblika liu husi Slide ba OJE 2024 toโ€™o 2025 ne’ebรฉ agora pasa ba Q1 remata ona, agora tama ona ba Q2 ba Komisaun C Parlamentu Nasionรกl.

Durante iha diskusaun, Vise-Prezidente Komisaun C ho membru Komisaun C sira hotu hatoโ€™o preokupasaun no lamentasaun kona-ba infraestrutura nian, liuliu ba Estrada husi Postu Lautรฉm mai toโ€™o Lospalos Vila, Setor Agrikultura liuliu Haree, Batar no Irigasaun natar sira, Despeza Munisรญpiu Lautรฉm ninia reseita Annual, Programa Nasionรกl Dezenvolvimentu Suku (PNDS), Orsamentu Administrasaun Suku nian, Orsamentu ba pesoรกl apoiu Suku, Orsamentu ba Programa Merenda Eskolar (PME) 2024 nian, projetu 2024 nian ne’ebรฉ Autoridade Munisipรกl Lautรฉm re-apropriasaun ba projetu hira ho nia orsamentu hira ne’ebรฉ mak seidauk finaliza iha tinan fiskรกl, projetu rejeisaun ba garantia kualidade projetu, ezekusaun Orsamentu Jeral 2025 iha Munisรญpiu Lautรฉm, progresu Atividade Monitorizasaun Asistensia Tรฉknika ba Manutensaun Konservasaun Estrada no Ponte, Kapital Dezenvolvimentu ba tinan 2024 no alokasaun Orsamentu diferente ba Postu Administrativu 6.

Iha preokupasaun husi membru Komisaun C, ๐’๐ฎ๐š. ๐„๐ฌ๐ž๐ฅรฉ๐ง๐ฌ๐ข๐š, Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm, ๐’๐ซ. ๐Œรฉ๐ฅ๐ข๐จ ๐๐ž ๐‰๐ž๐ฌ๐ฎ๐ฌ, ๐’๐‡, responde no hatรกn kada preokupasaun sira neโ€™ebรฉ hatoโ€™o husi membru Komisaun C nian.

Lider mรกsimu iha Munisรญpiu Lautรฉm esplika, kona-ba infraestrutura Estrada, tuir dekretu Lei no.84 Autoridade Munisipรกl iha kompetรฉnsia ba Orsamentu Jeral Estadu hamutuk Mil $.500 mai kraik ba infraestrutura nian, maibe orsamentu $.500 mil ba leten neโ€™e kompetรฉnsia nasionรกl, maibรฉ Orsamentu $.500 mรญl mai kraik mรณs obra atinji ona $.300 mรญl Autoridade Munisรญpiu tenke iha Autorizasaun husi Ministรฉriu Administrasaun Estatal (MAE).

Kona-ba kapitรกl dezenvolvimentu Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm salienta, Obras Pรบbliku nian ne’ebรฉ taxa ezekusaun menus, durante tinan 2024 ba kategoria Kapital dezenvolvimentu Obras Pรบblika iha projetu rua mak hanesan, Projetu Konstrusaun Ponte Teinara no projetu Ponte Be Moris, nuneโ€™e mรณs Servisu Munisipรกl Obras Pรบblika toma konta projetu Ponte Be Moris re-apropria 30% no 20% ba konstrusaun no 10% ba retensaun, tanba obra refere nia fรญziku boot.

Nuneโ€™e mรณs Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm, esplika Autoridade Munisipรกl Lautรฉm iha projetu hamutuk 16 ne’ebรฉ kapitรกl dezenvolvimentu iha tinan 2024, taxa ezekusaun neโ€™e menus, tanba kauza Lei aprovizionamentu mรณs komplika ba ekipa ne’ebรฉ halo selesaun dokumentu ba iha Sistema aprovizionamentu, tanba rejime jerรกl aprovizionamentu ne’ebรฉ aplika iha nasionรกl no rejime espesiรกl relasiona ba planu dezenvolvimentu integradu Munisipal nian.

Aleinde neโ€™e mรณs lider mรกsimu iha Munisรญpiu Lautรฉm aprezenta projetu 2024 nian neโ€™ebรฉ seidauk finaliza ba Membru Komisaun C nian, durante iha ambitu diskusaun, nuneโ€™e mรณs aprezenta projetu tinan 2024 Autoridade Munisipรกl Lautรฉm iha projetu hamutuk 16 mak hanesan, Konstrusaun Edifรญsiu Diresaun Nasionรก Transporte no Telkomunikasaun (DNTT), Reabilitasaun Uma Antiga Karpinteiru Caivaca, Konstrusaun Armajen STAE Munisรญpiu Lautรฉm, Reabilitasaun Postu Saรบde Naisalobo Postu Iliomar, Konstrusaun Uma Merkadu ho modelu Baraka unidade hamutuk 15 iha Postu Luro, Konstrusaun Eskola Unidade 2 EBC Leusari, Konstrusaun Mortuariu Sentru Saude Komunitรกriu No.2 Lospalos, Konstrusaun Eskola Baziku Filial iha Legidika Suku Ililai, Reabilitasaun Kampu Multi Funsaun Foteball Lutu Haleu Postu Lospalos, Kontrsaun Barajen no fatin fase karreta, Uma Adat Lospalos, Instalasaun Be Mos ho Sistema solar Painel iha Aldeia Ailarinu Postu Luro, Be Mos iha Postu Lore, Konstrusaun Be Moris no Ponte Teinara.

Kona-ba setรณr Agrikultura, Munisรญpiu Lautรฉm iha tinan 2023 toโ€™o 2024 iha Postu Administrativu Luro 157, 14 รกrea potensialidade, iha รกrea kultivu hamutuk 300, 87 รกrea kolleita 300,87 no produsaun 1105.14 tonelada toโ€™o produtividade 3,67, nuneโ€™e fahe tan ekipamentu Hand tratรณr kuda Hare hamutuk 4, Trator Kua Hare no Hare Kain hamutuk 8 neโ€™ebรฉ hetan husi Grupu 4.

Entretantu kona-ba Programa Merenda Eskolar (PME), hahรบ iha fulan Janeiru toโ€™o Marsu 2024 iha nivel Munisipiu la ezekuta ba Programa Merenda Eskolar, maibรฉ ezekuta deโ€™it Abril toโ€™o Dezembru 2024, neโ€™ebรฉ Autoridade Munisipรกl Lautรฉm hodi ajusta ba iha Sistema dalan ba DFFTL mak foin prosesu.

Reseita total ne’ebรฉ Autoridade Munisipรกl Lautรฉm liu husi Diresaun Servisu Munisipรกl Jestaun Merkadu no Turismu iha tinan 2024 hamutuk $.42.354,6. kompostu husi taxa 10% Salariu Vensimentu, fa’an dokumentu ho taxa 2% husi dokumentu ne’ebรฉ Autoridade Munisipรกl Lautรฉm liu husi Diresaun Aprovizionamentu fa’an ba kompaรฑa sira, Kona-ba fonte reseita neโ€™e konta Bankaria iha Nasional mak hanesan publisidade Jestaun Merkadu rekolla, maibรฉ selu iha nasionรกl, nuneโ€™e mรณs taxa publisidade ne’ebรฉ Autoridade Munisipรกl hetan iha tinan 2024 hamutuk $.5,360, 19, maibรฉ ida neโ€™e kofre estadu nasionรกl.

Kona-ba Suku sira, ofisiรกl naโ€™in 4 ne’ebรฉ ita rekruta iha fulan abrรญl, signifika durante fulan 4 Autoridade Munisipรกl Lautรฉm la selu, maibรฉ hahรบ selu iha fulan Maiu toโ€™o Dezembru, tanba orsamentu neโ€™e transferรฉnsia Pรบblika tenke filafali ba kofre estadu, tanba ofisiรกl Apoiu Suku naโ€™in 4 hamutuk ho lideransa Komunitaria simu osan ho trimestrรกl laโ€™os mensรกl.

Relasiona ho PNDS, iha tinan 2024 PNDS iha nasionรกl, maibรฉ tinan 2025 PNDS entrega ona mai iha Munisรญpiu, Autoridade Munisipรกl Lautรฉm nia prosesu hotu liu ona hanesan sosializasaun no ekipa tรฉkniku Suku sira komesa laโ€™o ona hein implementa projetu.

Alokasaun Orsamentu diferente ba Postu, Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm mensiona, direferente tanba, Postu Administrativu sira ezekuta Orsamentu kategoria rua hanesan Bens Servisu no Salariu Vensimentu, nuneโ€™e mรณs tuir Suku iha kada Postu, hanesan Postu Rua Iliomar no Luro Suku 6, Postu Lore no Tutuala Suku 2, Postu Lospalos Suku 8 no Postu Lautรฉm Suku 10, tanba ida neโ€™e maka aloka nia orsamentu tuir Suku.

Hafoin remata fiskalizasaun, Sua.Eselรฉnsia, Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm, hamutuk ho membru Parlamentu Nasionรกl Komisaun C observa Demo Plot Agrikultura Integradu, neโ€™ebรฉ inisiativa husi Sua.Eselรฉnsia, Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm, orienta Diresaun Servisu Munisipรกl Agrikultura Munisรญpiu Lautรฉm hodi halaโ€™o.

๐™๐™š๐™ข๐™–๐™ฉ๐™–

(๐™ˆรฉ๐™™๐™ž๐™– ๐™‹๐˜ผ๐™ˆ-๐™‡๐™–๐™ช๐™ฉรฉ๐™ข)

ยฉ 2025 Authoridade Municipal de Lautรฉm