๐‹๐จ๐ฌ๐ฉ๐š๐ฅ๐จ๐ฌ, ๐’๐ž๐ ๐ฎ๐ง๐๐š-๐Ÿ๐ž๐ข๐ซ๐š, ๐Ÿ๐Ÿ‘ ๐‰๐ฎรฑ๐ฎ ๐Ÿ๐ŸŽ๐Ÿ๐Ÿ“

Nonu Governu Konstituisionรกl, liu husi Ministรฉriu Planeamentu no Investimentu Estratejiku (MPIE) akompaรฑa husi Sekretรกriu Estadu Dezenvolvimentu Lokรกl (SEDL), ne’ebรฉ reprezenta Ministru Administrasaun Estatal (MAE), ofisiรกlmente entrega Plano Munisipรกl Ordenamento Territรณrio (PMOT), ba Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautem, ho objetivu atu asegura no promove dezenvolvimentu estrategiko, integradu no sustentavel territรณriu Munisipio Lautem nian, atu asegura iha simultaniu defeza no valorizasaun patrimรณniu kulturรกl no natural neโ€™ebe mak existe iha Munisรญpiu Lautรฉm, actividades neโ€™e hala’o iha Salaun Administrasaun Autoridade Munisipรกl Lautem.

Iha Diskursu, ๐’๐ฎ๐š. ๐„๐ฌ๐ž๐ฅรฉ๐ง๐ฌ๐ข๐š, Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm Lautรฉm, ๐’๐ซ. ๐Œรฉ๐ฅ๐ข๐จ ๐๐ž ๐‰๐ž๐ฌ๐ฎ๐ฌ, ๐’๐‡, hatete, relatรณriu Planu Ordenamentu no Territorial ida neโ€™e, nuโ€™udar dokumentu estratรฉjiku importante ida, hodi hatudu vizaun no orientasaun klaru kona-ba dezenvolvimentu neโ€™ebe halao territรณriu Munisรญpiu Lautรฉm iha maneira ne’ebรฉ ordenadu sustentavel no inkluzivu.

Lider mรกsimu iha Munisรญpiu Lautรฉm subliรฑa, relatรณriu ida neโ€™e konsidera nuโ€™udar rezultadu koletivu husi prosesu partisipativu inklui konsultasaun ho parte relevante kontribuisaun tรฉkniku husi servisu Munisipรกl no koordenasaun servisu ho entidade relevante sira. Tanba iha relatรณriu ida neโ€™e hatudu kuadru estratรฉjiku no modelu ordenamentu territรณriu Lautรฉm neโ€™ebรฉ konstitui identifikasaun grande unidade territoriรกl, identifikasaun elementu dominante Sistema Biofisiku, identifikasaun Sistema Porlamentu, identifikasaun Sistema infraestrutura no ekipamentu no identifikasaun Sistema produtivu, ne’ebรฉ respeita prinsรญpiu ordenamentu territoriรกl no ejize koordenasaun no entre nivel lokรกl, setรณr pรบbliku no setรณr privadu.

S.E. Ministru Planeamentu no Investimentu Estratejiku (PMOT) Eng. Gastรฃo Francisco de Sousa,  esplika, PMOT ida neโ€™e dezenvolve liu husi prosesu naruk ejijente no partisipativu, neโ€™ebรฉ envolve husi Autoridade Munisipรกl Komunidade lokรกl, tรฉkniku sira husi setรณr privadu, lideres tradisionรกl, sosiedade sivรญl, reprezentante partidu polรญtiku sira ne’ebรฉ asentu iha Parlamentu Nasional no Korpu Relijiozu. PMOT ida neโ€™e hanesan pilรกr fundamentu ida atu garantia dezenvolvimentu ne’ebรฉ ekilรญbriu justu no sustentavel ba ita-nia rai, iha sentidu ida neโ€™e mak Nonu Governu Konstituisionรกl fo prioridade tebes ba polรญtika nasionรกl ba ordenamentu territรณriu. Tanba ida neโ€™e husu ba Diretor Servisu Munisipal presiza servisu ne’ebรฉ mรกsimu, no liu husi instrumentu ba planu ordenamentu, mak polรญtika ida ne’ebรฉ bele konkretiza iha terenu, atu orienta investimentu pรบbliku lokalizadu ba servisu pรบbliku no infraestrutura protesaun ba rekursu naturais no atu promove atividade ekonรณmiku no sosiรกl ida ne’ebรฉ bele respeita territรณriu no hadi’a kualidade moris ba ema hotu.

Ministru mรณs agradese no louva ba kontribuisaun neโ€™ebe halao husi Autoridade municipal hodi organija no Planeia Planu Ordenamento territorio iha Munisipio Lautem, tamba Planu Ordenemento sei sai Padraun Planu Administrasaun Munisipรกl nian. Hare husi inisiativa grupu traballu Munisipรกl ne’ebรฉ konstitui atu fรณ apoiu ba dezenvolvimentu nuโ€™uda komprimitidu ida ba iha prosesu Desenvolvimento hahรบ husi faze inรญsiu diagnรณstiku nian to’o faze finรกl diskusaun publika,. Enkuantu Ministru mรณs fรณ agradesimentu ba komunidade no lideres sira hotu, ne’ebรฉ partisipativu liuliu ideia kritika no proposta sira.

PMOT kontribui papรฉl importante ida iha desentralizasaun administrativu, ne’ebรฉ agora daudaun, laโ€™o hela iha Timor laran tomak, papรฉl sira neโ€™e maka hanesan Planu ne’ebรฉ permite futuru podรฉr lokรกl iha instrumentu legรกl tรฉkniku no estratรฉjiku.

S.E. Sekretรกriu Estadu Dezenvolvimentu Lokรกl (SEDL), ๐’๐ซ. ๐Œ๐š๐ญ๐ž๐ฎ๐ฌ ๐–. ๐๐จ๐ฌ ๐ฌ๐š๐ง๐ญ๐จ๐ฌ ๐“๐š๐ฅ๐ฅ๐จ, ne’ebรฉ reprezenta Ministru Administrasaun Estatal (MAE), iha nia diskursu Subliรฑa, Planu Munisipรกl Ordenamentu territรณriu (PMOT), nia funsaun la’รณs de’it kestaun ita organiza uma ka hela fatin ou edifรญsiu sira, estrada, parke ka infraestrutura sira seluk. Presiza hanoin katak PMOT neโ€™e hanesan planu estratรฉjiku ida ne’ebรฉ sai instrumentu ka matadalan ba kresimentu, jestaun ba rekursu sira ne’ebรฉ reflete valores no mรณs aspirasaun husi ita-nia povu sira iha Munisipiu Lautem neโ€™e.

Ikus liu SEDL mรณs enkoraja PAM Lautem ho ninia estrutura tomak atu labele husik de’it PMOT hanesan dokumentu ida maibรฉ konsidera hanesan referรฉnsia atu konsulta regularmente iha sira nia lideransa no jestaun. โ€œAmi sei kontinua fo apoiu nafatin ba imi bainhira imi presiza no ita hotu hein istรณria susesu barak husi Munisรญpiu Lautem iha tinan hirak tuir maiโ€ hateten membru governu neโ€™e.

๐™๐™š๐™ข๐™–๐™ฉ๐™–

๐™ˆรฉ๐™™๐™ž๐™– ๐™‹๐˜ผ๐™ˆ-๐™‡๐™–๐™ช๐™ฉรฉ๐™ข

ยฉ 2025 Authoridade Municipal de Lautรฉm