๐รญ๐ฅ๐ข, ๐๐ข๐ง๐ญ๐-๐๐๐ข๐ซ๐, ๐๐ ๐๐ ๐จ๐ฌ๐ญ๐จ ๐๐๐๐

๐๐ฎ๐. ๐๐ฑรง๐๐ฅ๐๐ง๐ฌ๐ข๐, Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm, ๐๐ซ. ๐รฉ๐ฅ๐ข๐จ ๐๐ ๐๐๐ฌ๐ฎ๐ฌ, ๐๐, akompaรฑa ho Diretor Servisu Munisipรกl Finansas Munisรญpiu Lautรฉm, Xefe Departamentu Kontrolu Orsamentu no Asesor PARTISIPA, aprezenta ona proposta Orsamentu Jerรกl Estadu (OJE) ba tinan fiskรกl 2026 iha Komitรฉ Revizaun Orsamentu (KRO), neโebรฉ lidera husi Sua.Exรงelensia, Primeiru Ministru (PM) Kay Rala Xanana Gusmรฃo, iha Salaun Auditoriu Ministรฉriu Finansas Aitarak Laran Dรญli.
Hafoin remata aprezentasaun Orsamentu Munisรญpiu Lautรฉm iha intervista, ๐๐ฎ๐. ๐๐ฑรง๐๐ฅ๐๐ง๐ฌ๐ข๐, Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm, ๐๐ซ. ๐รฉ๐ฅ๐ข๐จ ๐๐ ๐๐๐ฌ๐ฎ๐ฌ, ๐๐, hateten, Prezidente Autoridade Munisipรกl 12, no Autoridade Administrativa Atauro akompaรฑa ho Ministru Administrasaun Estatal (MAE) mai iha Ministรฉriu Finansas, atu aprezenta kona-ba Orsamentu Jerรกl Estadu kada Munisรญpiu nian iha Komitรฉ Revizaun Orsamentu 2026.

Ho nuneโe lider mรกsimu iha Munisรญpiu Lautรฉm esplika, kada Prezidente Autoridade Munisipรกl aprezenta ninia Orsamentu tuir tetu orsamentu ne’ebรฉ simu iha fulan kotuk, liuliu ba kategoria salรกriu Vensimentu, Bens Servisu no Transferรฉnsia Pรบblika nuneโe mรณs Orsamentu adisionรกl ne’ebรฉ husi kada Munisรญpiu aprezenta iha KRO, hodi nune’e Prezidente Komitรฉ Revizaun Orsamentu (KRO) ๐๐ฎ๐. ๐๐ฑรง๐๐ฅ๐๐ง๐ฌ๐ข๐, Primeiru Ministru (PM) ๐๐๐ฒ ๐๐๐ฅ๐ ๐๐๐ง๐๐ง๐ ๐๐ฎ๐ฌ๐ฆรฃ๐จ, ho membru KRO tomak, bele tetu hodi aumenta ka hamenus ba tetu orsamentu neโebรฉ simu ona tuir justifikasaun no argumentu hosi kada Munisรญpiu ba sira nia proposta.
Entretantu, husi Autoridade Munisipรกl Lautรฉm nian tetu ne’ebรฉ simu hosi Ministรฉriu Finansas ho montante $6,650,195.00 Milloens neโebรฉ fahe ba kategoria tolu mak hanesan: 1. Salรกriu e Vensimentu $1,954,493.00 Milloens, 2. Bens Servisus $822,158.00, 3. Transferรฉnsia Pรบblika $3,873,544,00 milloens. Autoridade Munisipรกl Lautรฉm mรณs mai ho proposta Orsamentu adisionรกl ba iha kapitรกl Minor ho montante $ 683,900.00USD no mรณs Kapital Dezenvolvimentu ho montante $ 3,923,353.93 USD nuneโe mรณs repoin $891,635.00USD ba iha kategoria salรกriu e Vensimentu, husi tetu neโebรฉ Munisรญpiu Lautรฉm simu hosi Ministรฉriu Finansas mais proposta adisionรกl ho montante $12.059.083.00 USD.

Ezekusaun tinan 2025 iha Autoridade Munisipรกl Lautรฉm, Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm realsa, hahรบ husi fulan Janeiru toโo 31 Jullu 2025, ezekusaun Orsamentu Jerรกl Estadu husi Munisรญpiu Lautรฉm atinji ona porsentu 57% neโebรฉ ezekusaun boot liu iha kategoria Transferรฉnsia Pรบblika ho prosentasen 71%, ki’ik liu mak kapitรกl minor 23 porsentu, maibรฉ ne’e la’os kulpa husi Autoridade Munisipรกl Lautรฉm, maibรฉ tanba iha mudansa sistema hosi Ministรฉriu Finansas neโebรฉ mudansa refere tama ona ba iha Segundo Trimester nia klaran, nune’e difikulta ba iha prosesu pagamentu, maibรฉ iha informasaun husi Ministรฉriu Finansas hahรบ pagamentu ona ba iha kapitรกl Minor nian ba item hanesan Palku no Mobiliariu, hodi nuneโe Munisรญpiu Lautรฉm garantia katak toโo fim de ano kapitรกl Minor bele atinji 99%.
Durante iha prosesu aprezentasaun orsamentu ba tinan fiskรกl 2026 hosi Munisรญpiu Lautรฉm iha membru KRO nia oin laiha obsesaun ka komentรกriu ruma hosi membru KRO mai iha Munisรญpiu Lautรฉm iha deโit rekomdasaun atu ajusta deโit relatรณriu metas neโebรฉ atinji ona ba kada programa prioritรกriu no beslide.

Durante aprezentasaun proposta orsamentu tinan fiskรกl 2026 nian, Prezidente Autoridade Munisipรกl Lautรฉm aproveita oportunidade hodi lori Povu Munisรญpiu Lautรฉm nia naran agradese ba Nonu Governu Konstituisional ne’ebรฉ lidera husi ๐๐ฎ๐. ๐๐ฑรง๐๐ฅ๐๐ง๐ฌ๐ข๐, Primeiru Ministru (PM), ๐๐๐ฒ ๐๐๐ฅ๐ ๐๐๐ง๐๐ง๐ ๐๐ฎ๐ฌ๐ฆรฃ๐จ, Ministru Obras Pรบblika (MOP), Ministro Planeamentu Investimentu no Estratรฉjiku (MPIE), Ministra Finansas, Ministru Administrasaun Estatรกl (MAE) no membru Governu sira hotu nia apoiu mak loron 14 Agosto 2025, ๐๐ฎ๐. ๐๐ฑรง๐๐ฅ๐๐ง๐ฌ๐ข๐, Primeiro Ministro Maun Bot ๐๐๐ฒ ๐๐๐ฅ๐ ๐๐๐ง๐๐ง๐ ๐๐ฎ๐ฌ๐ฆรฃ๐จ, aprova no asina rezultadu tenderizasaun husi CNA kona-ba konstrusaun Estrada husi Postu Lautรฉm ba Com no Postu Lautรฉm ba Postu Lospalos Vila, nuneโe hein fulan Agostu nia rohan ka semana primeiru fulan Setembru tinan ida ne’e, bele halaโo ona lansamentu ka hatuur fatuk dahuluk.
Enkuantu konstrusaun Estrada Trisula ba Postu Tutuala mรณs iha ona faze finรกl hodi lori ba iha KAFI hodi hetan aprovasaun ba nia orsamentu antes implementasaun. Ministru Obras Pรบblika (MOP) kompremitidu ba tinan ida ne’e sei remata ka finaliza mรณs prosesu ba konstrusaun Estrada Postu Lospalos Vila ba Postu Lore no Postu Lospalos Vila ba Postu Iliomar, atu nuneโe iha tinan oin bele halo lansamentu primeira pedra inklui Estrada hosi buihomau ba Posto Luro kontinua ba Iliomar.
๐๐๐ข๐๐ฉ๐
๐รฉ๐๐๐ ๐๐ผ๐-๐๐๐ช๐ฉรฉ๐ข